Viêm Da Tiếp Xúc Là Gì? Phân Biệt Kích Ứng & Dị Ứng Chuẩn Xác

Viêm da tiếp xúc là tình trạng viêm da do tiếp xúc với các tác nhân gây kích ứng (viêm da tiếp xúc kích ứng) hoặc dị nguyên (viêm da tiếp xúc dị ứng). 

Một số nguyên nhân dẫn đến viêm da tiếp xúc như hóa chất, ánh sáng, côn trùng, phấn hoa, thời tiết, khói bụi, thành phần từ mỹ phẩm…. Đây là bệnh lý phổ biến thường gặp ở người có làn da nhạy cảm, những người mắc bệnh mạn tính về da hoặc thường xuyên phải tiếp xúc với tác nhân gây hại nói trên. 

Viêm da tiếp xúc kích ứng

Viêm da tiếp xúc kích ứng là dạng viêm da xảy ra khi da bị tổn thương trực tiếp bởi một chất gây hại, mà không liên quan đến phản ứng miễn dịch hay dị ứng. Đây là loại viêm da tiếp xúc phổ biến nhất.

Nguyên nhân: Do tổn thương trực tiếp đến hàng rào bảo vệ da, khi tiếp xúc lâu hoặc nồng độ đủ mạnh sẽ khiến da tổn thương:

• Hóa chất tẩy rửa: xà phòng, nước rửa chén, bột giặt, thuốc tẩy.
• Dung môi, dầu mỡ công nghiệp: acetone, xăng, dầu máy.
• Vật liệu xây dựng: xi măng, vôi.
• Tác nhân vật lý: ma sát, nhiệt, lạnh, tiếp xúc lâu với nước.

Viêm da tiếp xúc dị ứng

Viêm da tiếp xúc dị ứng là một dạng viêm da do phản ứng quá mức của hệ miễn dịch khi da tiếp xúc với một chất lạ (gọi là dị nguyên).

Nguyên nhân: do hệ miễn dịch phản ứng quá mức với một chất (dị nguyên) mà cơ thể đã nhạy cảm từ trước.

• Kim loại: nickel (trang sức, đồng hồ, khuy áo), cobalt.
• Mỹ phẩm, nước hoa, kem chống nắng (oxybenzone, hương liệu, chất bảo quản như parabens, formaldehyde).
• Thuốc bôi: neomycin, benzocaine.
• Thực vật: cây thường xuân, cây xoan, một số loại hoa.
• Găng tay cao su: protein latex, chất lưu huỳnh.

Những nguyên nhân của viêm da tiếp xúc thường gặp

Viêm da tiếp xúc ánh sáng

Nguyên nhân: do tia UV kết hợp với một chất gây phản ứng trên da hoặc trong cơ thể.

• Quang độc: tinh dầu cam – chanh, thuốc kháng sinh nhóm tetracycline, thuốc lợi tiểu thiazide.
• Quang dị ứng: một số thành phần kem chống nắng, thuốc bôi kháng nấm, kháng sinh.

Viêm da tiếp xúc côn trùng

Nguyên nhân: Là tình trạng viêm da xảy ra khi da tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết, độc tố hoặc bộ phận cơ thể của côn trùng, gây tổn thương tại chỗ.

• Kiến ba khoang: chứa độc tố pederin gây bỏng rát, nổi mụn nước thành vệt dài.
• Sâu ban miêu (Paederus): tiết ra chất gây phỏng da.
• Sâu róm, bướm: lông và dịch tiết chứa độc tố gây ngứa, viêm.
• Ong, kiến lửa, bọ cánh cứng: nọc độc gây sưng, đau, đỏ.
• Một số loài bướm đêm hoặc bọ xít cũng có thể gây kích ứng.

Triệu chứng của viêm da tiếp xúc

Những triệu chứng chung

• Đỏ da (mẩn đỏ rõ rệt tại vùng tiếp xúc)
• Ngứa hoặc rát bỏng
• Sưng nhẹ
• Mụn nước hoặc bóng nước (nặng có thể rỉ dịch)
• Da khô, bong tróc, nứt nẻ khi tổn thương lành
• Có thể để lại thâm hoặc sẹo nếu tổn thương sâu hoặc bội nhiễm

Đặc điểm theo từng thể

Viêm da tiếp xúc kích ứng

• Khởi phát nhanh: vài phút – vài giờ sau tiếp xúc
• Tổn thương giới hạn rõ ở vùng tiếp xúc
• Cảm giác rát bỏng thường rõ hơn ngứa

Viêm da tiếp xúc dị ứng

• Khởi phát chậm: 24–48 giờ sau tiếp xúc
• Ngứa nhiều
• Có thể lan rộng ra ngoài vùng tiếp xúc
• Dễ tái phát nếu tiếp xúc lại

Đặc điểm một số viêm da tiếp xúc thường gặp

Viêm da tiếp xúc ánh sáng

• Xuất hiện ở vùng hở sau khi ra nắng
• Đỏ da, rát, có thể phồng rộp giống cháy nắng
• Đôi khi kèm ngứa

Viêm da tiếp xúc do côn trùng

• Đỏ, rát bỏng hoặc ngứa ngay sau tiếp xúc
• Mụn nước/bọng nước thành vệt (điển hình kiến ba khoang)
• Có thể kèm sưng hạch, sốt nhẹ nếu phản ứng mạnh

Lưu ý: Khi thấy da bắt đầu có dấu hiệu sau, bạn cần nhanh chóng đến gặp bác sĩ để được thăm khám và điều trị kịp thời, hạn chế biến chứng không đáng có như:

• Tổn thương lan rộng, đau nhiều hoặc sưng nề
• Có mủ, sốt → nghi nhiễm trùng
• Tái phát nhiều lần mà không rõ nguyên nhân

Phòng Khám Da Liễu Táo Đỏ, với 15 năm kinh nghiệm trong thăm khám và điều trị hiệu quả các bệnh lý về da và tóc, cung cấp các dịch vụ chăm sóc và thẩm mỹ bằng phương pháp an toàn và tối ưu nhất cho từng trường hợp cụ thể.

Gọi ngay Hotline: 0914 994 337 hoặc Đặt lịch hẹn khám trực tiếp với bác sĩ phía dưới để được tư vấn điều trị kịp thời.